ابزار دقیق ( Instrumentation ) به عنوان علم اندازهگیری و نظارت بر متغیرهای فرآیند (Process) در کارخانه یا محل تولید محصول تعریف میشود. این متغیرها میتوانند سطح ( Level ) ، فشار ( Pressure ) ، دما ( Temperature ) ، رطوبت( Humidity )، فلو (Flow) ، نیرو ( Force )، سرعت ( Velocity ) و … باشند.
امروزه جایگاه و اهمیت تجهیزات ابزار دقیق (Instrumentation) در سیستمهای کنترل فرایند، کیفیت محصولات و ایمنی بهطور کامل مشخصشده و تصور تولید محصول بدون وجود این تجهیزات امکانپذیر نمیباشد.
با توجه به دامنه و تنوع گسترده تجهیزات ابزار دقیق (Instrumentation) و تعدد شرکتهای تولیدکننده این تجهیزات، برای حصول بهترین نتیجه از تجهیز مورد نظر لازم است در زمان انتخاب با افراد کارشناس و خبره در این زمینه مشورتهای لازم صورت گیرد.
تجهیزات ابزار دقیق Instrumentation محیط های صنعتی مختلف مانند پالایشگاه ها ، نیروگاه ها و کاخانجات ، نیازه های بی شمار جوامع را تولید می کنند. در هر کدام از این محیط های صنعتی ، غالباً فرایند های پیچیده و بزرگی انجام می شود.
در همه این فرایندها برای اطمینان از عملکرد مناسب و صحیح آنها نیاز است تا اطلاعاتی از جریان فرایند، از قبیل دما ( ترانسمیتر دما – Temperature Transmitter ) و فشار نقاط مختلف ( پرشر ترانسمیتر – Pressure Transmitter ) ، فلوی عبوری از نقاط خاص ( فلو ترانسمیتر – Flow Transmitter ) ، سطح سیال در مخازن ( لول ترانسمیتر – Level Transmitter ) و موارد بسیار دیگر مشخص باشد. همچنین برای هدایت مسیر جریان فرایند به سمت مدنظر، نیاز است از تجهیزات عملگر از قبیل شیرهای کنترلی استفاده شود. مقوله ابزار دقیق (Instrumentation) موضوعی است که به روشهای مختلف و اصول اندازه گیریاین پارامترها می پردازد. در ابزار دقیق (Instrumentation) برای اندازه گیری یک کمیت فیزیکی خاص، با توجه به شرایط عملکرید ، المان اندازه گیری مناسبی برای این منظور پیشنهاد می شود. اهداف اندازه گیری اندازه گیری یک کمیت ممکن است برای یکی از اهداف زیر باشد.